พารามีเซียม พารามีเซียมมีการตอบสนองต่อสิ่งเร้า เช่น แสงสว่าง อาหาร อุณหภูมิโดยพารามีเซียมมีเส้นใย เชื่อมโยงระหว่างโคนซิเลีย เรียกว่า เส้นใยประสาทงาน (coordinating fiber) ทำหน้ารับความรู้สึกโดยนักวิทยาศาสตร์ทดลองตัดเส้นใยประสานงานของพารามีเซียมออก ผลคือจะทำให้พารามีเซียมไม่สามารถบังคับซีเลียได้
ไฮดรา ไฮดรามีการตอบสนองจากสิ่งเร้าเนื่องจากไฮดรามีระบบกระเเสประสาทแบบ ร่างแหประสาท ทำให้เมื่อมีอะไรมากระทบจะทำให้ไฮดรารู้สึกทั้งร่างกาย เเล้วไฮดราจะตอบสนองโดยการขดตัว
พลานาเรีย เซลล์ประสาทรวมตัวเป็นกลุ่ม โดยเฉพาะส่วนหัว เรียกว่า ปมประสาท (nerve ganglion) อาจเรียกว่า สมอง ( brain ) มีเส้นประสาทใหญ่ (nerve cord) ขนานไปตามด้านข้างจากหัวจรดท้ายในลักษณะขั้นบันได ( ladder type )เส้นประสาทเชื่อมโยงติดกันด้วยเส้นประสาทที่วนรอบลำตัวแบบวงแหวน ( nerve ring )
กุ้ง หอย แมลง ไส้เดือน มีปมประสาทใหญ่ขึ้น ทำหน้าที่เป็นสมองอยู่ที่หัวมีปมประสาทตามปล้องของลำตัว และมีเส้นประสาทเชื่อมต่อปมประสาทที่มีอยู่ตามปล้องแมลง มีปมประสาทหลายปมเรียงตัวตามแนวยาวของลำตัวทางด้านท้อง
ที่มา : เนื้อหาจากหนังสือ ชีววิทยา เล่ม 3 ของ สสวท